Odkrycie promieniowania ultrafioletowego
Promieniowanie ultrafioletowe zostało odkryte w 1801 r. przez niemieckiego fizyka Johann Wilhelma Rittera.
Zaobserwował on intensywniejsze zaciemnienie chlorku srebra powyżej granicy fioletowego pasma światła widzialnego. Nazwał je promieniowaniem utleniającym, wkrótce potem utarło się określenie promieniowanie chemiczne, funkcjonujące przez niemal cały XIX w.
| Podział promieniowania ultrafioletowego | |
|---|---|
|
Skrót |
Długość fali |
|
UVA |
315–380 nm |
|
UVB |
280–315 nm |
|
UVC |
100–280 nm |
Powyższy podział systematyzuje promieniowanie ultrafioletowe ze względu na jego oddziaływanie na organizmy żywe.
Promieniowanie ultrafioletowe typu A to ponad 95% docierającego do powierzchni Ziemi ultrafioletu. Operuje ono niezależnie od zachmurzenia czy pory dnia. Nie jest także zatrzymywane przez szyby okienne czy samochodowe. Dla człowieka jest to najmniej szkodliwy typ promieniowania, uszkadza jednak trwale włókna kolagenowe, przyspieszając procesy starzenia, a długoletnia ekspozycja na UVA może powodować zaćmę fotochemiczną.
Promieniowanie ultrafioletowe typu B jest około 5% promieniowania UV obecnego na powierzchni Ziemi. To ono jest odpowiedzialne za poparzenia słoneczne, jak również za nowotwory skóry, w tym czerniaka i alergie słoneczne. Z drugiej strony jest aktywatorem witaminy D3, przeciwdziałającej krzywicy. Największe nasilenie obserwujemy w godzinach 10.00-15.00. Promieniowanie UVB jest zatrzymywane przez szyby i chmury.
Promieniowanie ultrafioletowe typu C niemal zupełnie jest zatrzymywane w atmosferze i nie dociera do Ziemi. Wyjątkiem są obszary nad którymi występuje dziura ozonowa. Powoduje ono mutacje DNA doprowadzających do nowotworów skóry.
Degradacja polimerów, pigmentów i barwników
Ekspozycja na promieniowanie UV może powodować w szeroko rozumianych tworzywach niekorzystne zjawiska takie jak blakniecie barw, odbarwienia, pęknięcia, naruszenia struktury czy rozpad. Użycie absorbera w postaci folii anty UV niweluje te zjawiska.
